امپریالیسم و انشعاب در سوسیالیسم

این است سؤال اساسی سوسیالیسم مدرن. و چون در ادبیات حزبمان بطور کامل، اولا خصوصیت امپریالیستی عصر ما و جنگ کنونی، و ثانیاً، ارتباط تاریخی لاینفک بین سوسیال - شووینیسم و اپورتونیسم و همچنین شباهت ذاتی ایدئولوژی سیاسی بین آن دو را محقق ساخته‌ایم، می‌توانیم و باید در جهت تحلیل این سؤال اساسی گام برداریم.

ما باید با تعریفی تا حد امکان دقیق و کامل از امپریالیسم شروع کنیم. امپریالیسم مرحلۀ تاریخی مشخصی از سرمایه‌داری است. خصلت ویژۀ آن سه گانه است: امپریالیسم ١) سرمایه‌داری انحصاری؛ ٢) سرمایه‌داری انگلی یا در حال گندیدگی؛ ٣) سرمایه‌داری در حال احتضار است. جانشین شدن رقابت آزاد به وسیلۀ انحصار ویژگی اساسی اقتصادی، و جوهر امپریالیسم است. انحصار خود را در پنج شکل اصلی نمایان می‌سازد: ١) کارتلها، سندیکاها و تراستها – تمرکز تولید به چنان درجه‌ای رسیده که باعث پیدایش این تشکهای انحصاری سرمایه‌داران می‌گردد؛ ٢) موقعیت انحصاری بانکهای بزرگ – سه، چهار یا پنج بانک عظیم تمام زندگی اقتصادی آمریکا، فرانسه و آلمان را کنترل می‌کنند؛ ٣) تصرف منابع مواد خام توسط تراستها و اولیگارشی مالی (سرمایۀ مالی، سرمایۀ صنعتی انحصاری است که با سرمایۀ بانکی ادغام شده باشد)؛ ٤) تقسیم (اقتصادی) دنیا به وسیلۀ کارتلهای بین‌المللی آغاز شده است. هم اکنون بیش از یکصد عدد از چنین کارتلهای بین‌المللی موجودند که تمام بازار جهانی را تحت فرمان خود قرار داده و آنرا بطور «دوستانه» مابین خودشان تقسیم می‌کنند، تا اینکه جنگ آنرا دوباره تقسیم کند. صدور سرمایه متمایز از صدور کالا در سرمایه‌داری غیرانحصاری پدیدۀ بسیار بارزی است و ارتباط نزدیکی با تقسیم اقتصادی و ارضی – سیاسی جهان دارد؛ ٥) تقسیم سرزمینهای جهان (مستعمرات) کامل شده است.

امپریالیسم، بمثابۀ بالاترین مرحلۀ سرمایه‌داری در آمریکا و اروپا، و بعداً در آسیا، در دورۀ ١٩١٤-١٨٩٨ شکل نهایی به خود گرفت. جنگ اسپانیا – آمریکا (١٨٩٨)، جنگ انگلو – بوئر (١٩٠٢-١٨٩٩)، جنگ روسیه – ژاپن (٥-١٩٠٤) و بحران اقتصادی در اروپا در سال ١٩٠٠ رویدادهای تاریخی اصلی عصر جدید در تاریخ جهانند.

این حقیقت که امپریالیسم سرمایه‌داری انگلی یا در حال گندیدگی است اول از همه در تمایل به گندیدگی بروز می‌کند، که خصوصیت هر انحصاری در سیستم مالکیت خصوصی بر وسایل تولید است. تفاوت بین بورژوازی امپریالیستی از نوع جمهوریخواه – دمکراتیک و از نوع سلطنت طلب – ارتجاعی دقیقاً به دلیل اینکه آنها هر دو به صورت زنده در حال پوسیدن هستند، محو شده است (که به هیچ وجه رشد خارق العادۀ سریع سرمایه‌داری را در رشته‌های معین صنعت، در کشورهای معین، و در دوران معین نفی نمی‌کند). ثانیاً، تبلور گندیدگی سرمایه‌داری در پیدایش یک قشر بزرگ تنزیل بگیران، سرمایه‌دارانی که به وسیلۀ «سفته بازی» زندگی می‌کنند، بروز کرده است. در هر کدام از چهار کشور مهم امپریالیستی – انگلیس، آمریکا، فرانسه و آلمان – سرمایه در اوراق بهادار به ١٠٠٠٠٠ یا ١٥٠٠٠٠ میلیون فرانک رسیده، که از بابت آن هر کشوری درآمد سالیانه‌ای که کمتر از ٥ تا ٨ هزار میلیون نیست، برداشت می‌کند. ثالثاً، صدور سرمایه، طفیلی گری به منتهای درجه است. رابعاً، «کوشش سرمایۀ مالی بخاطر سلطه طلبی و نه بخاطر آزادی است». ارتجاع سیاسی در تمام شئون ویژگی بارز امپریالیسم است. فساد، رشوه خواری در سطح وسیع و تمام انواع شیادیها. خامساً، استثمار ملتهای تحت ستم – که ارتباط لاینفکی با الحاق طلبی دارد – و بخصوص استثمار مستعمرات توسط معدودی از قدرتهای «بزرگ»، هر چه بیشتر دنیای «متمدن» را به انگلی بر روی بدن صدها میلیون نفر از ملتهای غیرمتمدن، مبدل می‌سازد. پرولتر رومی از قِبل اجتماع زندگی می‌کرد. اجتماع نوین از قِبل پرولتاریای نوین زندگی می‌کند. مارکس بخصوص روی این اظهار نظر عمیق سیسموندی تأکید می‌کرد[١]. امپریالیسم تا حدی اوضاع را تغییر می‌دهد. یک قشر فوقانی ممتاز پرولتاریا در کشورهای امپریالیستی، بخشاً از قِبل صدها میلیون نفر در ملتهای غیرمتمدن زندگی می‌کند.

این روشن است که چرا امپریالیسم سرمایه‌داری در حال احتضار، سرمایه‌داری در حال گذار به سوسیالیسم است: انحصار، که از بطن سرمایه‌داری رشد می‌کند، هم اکنون سرمایه‌داری در حال مرگ است، آغاز گذار آن به سوسیالیسم است. اجتماعی شدن خارق العادۀ کار توسط امپریالیسم (چیزی که مدافعینش – اقتصاددانان بورژوازی – «به هم پیوستگی» می‌نامند) به همان نتیجه می‌رسد.

عنوان نمودن این تعریف از امپریالیسم ما را کاملا در تضاد با ک. کائوتسکی قرار می‌دهد، کسی که از قبول امپریالیسم بمثابۀ یک «مرحلۀ سرمایه‌داری» سر باز زده و آنرا به عنوان یک سیاست «مرجح» توسط سرمایۀ مالی، یک گرایش کشورهای «صنعتی» به منظور الحاق کشورهای «کشاورزی» تعریف می‌کند.* تعریف کائوتسکی از نقطه نظر تئوریک کاملا غلط است. آنچه امپریالیسم را متمایز می‌کند نه حاکمیت سرمایۀ صنعتی، بلکه حاکمیت سرمایۀ مالی، کوشش در جهت الحاق نه کشورهای کشاورزی بطور خاص بلکه هر گونه کشوری است. کائوتسکی سیاست امپریالیستی را از اقتصاد امپریالیستی جدا می‌کند، او انحصار در سیاست را از انحصار در اقتصاد جدا می‌کند تا اینکه راه برای رفرمیسم بورژوایی مبتذلش، مانند «خلع سلاح»، «اولترا امپریالیسم» و مهملاتی نظیر اینها باز نماید. تمام هدف و اهمیت این مغلطۀ تئوریک مغشوش کردن عمیق ترین تضادهای امپریالیسم، و به این ترتیب توجیه کردن تئوری «اتحاد» با مدافعین امپریالیسم، سوسیال - شووینیستها و اپورتونیستهای آشکار است.

ما به اندازۀ کافی در زمینۀ بریدن کائوتسکی از مارکسیسم در این مورد در نشریات «سوتسیال دمکرات» و «کمونیست»[٢] برخورد کرده‌ایم. کائوتسکیستهای روسی ما، طرفداران کمیتۀ سازماندهی (O.C.) به رهبری اکسلرود و اسپکتاتور، حتی مارتف، و تا حد زیادی تروتسکی ترجیح می‌دادند دربارۀ مسألۀ کائوتسکیسم بمثابۀ یک گرایش، سکوت محتاطانه‌ای را نگاه دارند. آنها جرأت نکردند از نوشتجات زمان جنگ کائوتسکی دفاع کنند، آنها خود را به تعریف از کائوتسکی (اکسلرود در جزوۀ آلمانی اش، که کمیتۀ سازماندهی قول داده به روسی منتشر کند) یا نقل قول آوردن از نامه‌های خصوصی کائوتسکی (اسپکتاتور) که در آنها می‌گوید که او متعلق به اپوزیسیون بوده و مزورانه می‌کوشد که مواضع شووینیستی اش را نسخ کند، محدود می‌کنند.

باید توجه کرد که «برداشت» کائوتسکی از امپریالیسم – که بمثابۀ آرایش کردن امپریالیسم است – یک عقبگرد نه تنها در مقایسه با «سرمایۀ مالی» هیلفردینگ (علیرغم اینکه هیلفردینگ اکنون با چه حرارتی از کائوتسکی و «اتحاد» با سوسیال - شووینیستها دفاع می‌کند!)، بلکه همچنین در مقایسه با ج.ا. هوبسون سوسیال-لیبرال است. این اقتصاددان انگلیسی، که به هیچ وجه ادعای مارکسیست بودن ندارد، امپریالیسم را تعریف کرده، و تضادهایش را خیلی عمیق تر، در کتابی که در سال ١٩٠٢ چاپ شد برملا می‌کند*. اینست آن چیزی که هوبسون (که در کتابش تقریباً تمام حرفهای معمول پاسیفیستی و «آشتی‌طلبانۀ» کائوتسکی نمایان می‌شود) دربارۀ مسألۀ بسیار مهم ماهیت انگلی امپریالیسم نوشت:

به عقیدۀ هوبسون، دو رشته مسائل، قدرت امپراطوریهای قدیمی را تضعیف کردند: ١) «اقتصاد انگلی»، و ٢) تشکیل ارتش از خلقهای وابسته. «یکم، عادت کردن به اقتصاد انگلی است که دولت حاکم توسط آن از ایالتها، مستعمرات و سرزمینهای وابسته استفاده می‌کند تا طبقۀ حاکم خود را غنی کرده و طبقات پائین را با رشوه به رضایت وادارد». دربارۀ مسألۀ دوم هوبسون می‌نویسد:

«یکی از عجیب‌ترین علائم کوری امپریالیسم [این نغمه در مورد «کوری» امپریالیسم از جانب هوبسون سوسیال-لیبرال به طرز مناسب تری عنوان می‌شود تا از جانب کائوتسکی «مارکسیست»] حالت بی تفاوتی مفرطی است که بریتانیای کبیر، فرانسه و سایر ملل اعظم در پرتو آن به این وابستگی خطرناک مبادرت می‌ورزند. بریتانیای کبیر از همه فراتر رفته است. بیشتر جنگهایی که ما توانستیم توسط آنها امپراطوری هند خود را به دست آوریم توسط اهالی بومی انجام شده‌اند؛ در هندوستان، همانند مصر در دوران اخیر، ارتشهای دائمی بزرگی زیر نظر فرماندهان انگلیسی قرار گرفته‌اند؛ تقریباً تمام جنگهای مربوط به قلمرو آفریقایی ما بجز در ناحیۀ جنوبی، توسط اهالی بومی برای ما انجام شده‌اند.»

چشم انداز تقسیم چین، هوبسون را به ارائۀ ارزیابی اقتصادی زیر واداشت: «آنگاه ممکن است بخش بزرگتری از اروپای غربی شکل ظاهری و خصلتی را که هم اکنون پاره‌ای از مناطق در جنوب انگلیس، در ریویرا**، و نواحی پر از توریست یا مسکونی ایتالیا و سوئیس نشان می‌دهند، به خود گیرند؛ بطوری که جمع کوچکی از اشراف ثروتمند با گروه نسبتاً بزرگتری از مستخدمان حرفه‌ای و تجار و تعداد وسیع تری از خدمتکاران شخصی و کارگران امور حمل و نقل و مراحل نهایی تولید کالاهای بی دوام، از خاور دور بهره و مستمری دریافت نمایند: تمام صنایع شریانی اصلی محو شده، مواد غذایی اصلی و نیمه مانوفاکتورها به صورت خراج از آسیا و آفریقا می‌آیند... ما احتمال حتی یک ائتلاف بزرگتری از دولتهای غربی را، یک فدراسیون اروپایی از قدرتهای بزرگ که بجای به پیش گذاردن هدف تمدن جهانی، ممکن است خطر عظیم طفیلیگری غرب را به همراه آورند، یک گروه از ملتهای پیشرفتۀ صنعتی که طبقات فوقانیش باج و خراج زیادی از آسیا و آفریقا گرفته، که از طریق آن، آنها تعداد زیادی از توده‌های سر به زیر در استخدام شان را، که دیگر درگیر صنایع اصلی کشاورزی و مانوفاکتور نیستند، بلکه برای انجام خدمات شخصی و یا خدمات کوچک صنعتی تحت کنترل اشرافیت مالی جدید باقی مانده‌اند، از پیش خبر دادیم. بگذار کسانی که یک چنین تئوری [او بایستی می‌گفت: چشم انداز] را تحت عنوان اینکه جالب توجه نیست رد می‌کنند، امروز شرایط اقتصادی و اجتماعی نواحی جنوبی انگلیس که هم اکنون به این وضع افتاده‌اند را بررسی کنند، و نسبت به گسترش وسیع چنین سیستمی قدری بیاندیشند، سیستمی که احتمالا از طریق انقیاد چین به زیر کنترل اقتصادی گروههای مشابه مالی، سرمایه گذاران [سفته بازان] و مأمورین رسمی سیاسی و تجاری که بزرگترین ذخیرۀ موجود سودی را که جهان تا به حال شناخته بخاطر مصرف آن در اروپا می‌ربایند، عملی خواهد گردید. اوضاع آنچنان پیچیده است، حرکت نیروهای جهان آنچنان غیرقابل سنجش است که این یا هر تفسیر دیگری از آینده را چندان محتمل نمی‌کند؛ اما قدرتهایی که امروز بر امپریالیستهای اروپای غربی نفوذ دارند در این جهت در حرکتند، و در صورت عدم مقابله با آنها و یا منحرف نکردن آنها، به سوی متحقق کردنش حرکت می‌کنند.»

هوبسون، سوسیال-لیبرال، نمی‌بیند که این «مقابله» فقط توسط پرولتاریای انقلابی، و فقط به شکل یک انقلاب اجتماعی می‌تواند عرضه شود. اما به هر حال او یک سوسیال-لیبرال است! معهذا از همان ١٩٠٢ او از معنی و اهمیت «ایالات متحدۀ اروپا» (محض خاطر تروتسکی کائوتسکیست گفته می‌شود!) و تمام آنچه هم اکنون توسط کائوتسکیستهای ریاکار کشورهای مختلف پرده پوشی می‌شود درکی عالی داشت، بدین معنی که اپورتونیستها (سوسیال - شووینیستها) با بورژوازی امپریالیستی دقیقاً بخاطر ایجاد یک اروپای امپریالیست بر پشت آسیا و آفریقا همکاری نزدیکی کرده، و اینکه بطور واقعی اپورتونیستها یک بخش از خرده بورژوازی و یک قشر معین از طبقۀ کارگر هستند که توسط سود عظیم امپریالیستها خریده شده‌اند و به سگ نگهبان سرمایه‌داری و مفسدین جنبش کارگری بدل گردیده‌اند.

هم در مقالات و هم در قطعنامه‌های حزبمان، ما مکرراً به این ارتباط بسیار عمیق، رابطۀ اقتصادی مابین بورژوازی امپریالیستی و اپورتونیسم که در جنبش کارگری پیروز شده (آیا برای مدت درازی؟) اشاره کرده‌ایم. و اتفاقاً از همین مسأله ما نتیجه گرفتیم که جدائی از سوسیال - شووینیستها ناگزیر شده بود. کائوتسکیستهای ما ترجیح دادند که از این سؤال طفره روند! برای مثال، مارتف، در نطقهایش سفسطه‌ای را عنوان می‌کند که در بولتن کمیتۀ سازماندهی، هیئت دبیران خارج[٣] (شمارۀ ٤، ١٠ آوریل ١٩١٦) به صورت زیر بیان گردیده:

«... امر سوسیال دمکراسی انقلابی در موقعیت غم انگیز و در حقیقت در موقعیت چاره ناپذیری قرار خواهد گرفت چنانچه آن گروههایی از کارگران که از نظر رشد فکری بیشتر به «روشنفکران» نزدیکند و بیشترین مهارت را دارند از آن برای همیشه جدا شده به سوی اپورتونیسم بروند...».

توسط کلمۀ ابلهانۀ «برای همیشه» و با تردستی از این حقیقت که گروههای معینی از کارگران هم اکنون به اپورتونیسم و به بورژوازی امپریالیستی پناهنده شده‌اند، طفره رفته می‌شود! و این درست همان حقیقتی است که سفسطه گرهای کمیتۀ سازماندهی می‌خواهند از آن طفره روند! آنها خود را به «خوش بینی رسمی» که هیلفردینگ کائوتسکیست و بسیاری دیگر اکنون آنرا نشان می‌دهند، محدود می‌کنند: شرایط عینی، اتحاد پرولتاریا و پیروزی گرایش انقلابی را تضمین می‌کند! ما به راستی نسبت به پرولتاریا «خوش بین» هستیم!

اما در حقیقت تمام این کائوتسکیستها – هیلفردینگ، حامیان کمیتۀ سازماندهی، مارتف و شرکاء – نسبت به اپورتونیسم خوش بین هستند. این است کل مطلب!

پرولتاریا فرزند سرمایه‌داری است – سرمایه‌داری جهانی، و نه فقط سرمایه‌داری اروپایی یا سرمایه‌داری امپریالیستی. در یک مقیاس جهانی، پنجاه سال زودتر یا پنجاه سال دیرتر – با سنجش در مقیاس جهانی این نکتۀ کوچکی است – «پرولتاریا» حتماً متحد «خواهد شد»، و سوسیال دمکراسی انقلابی «ناگزیر» در درونش پیروز خواهد شد. اما حضرات کائوتسکیستها، مطلب این نیست. مطلب اینست که هم اکنون، در کشورهای امپریالیستی اروپا، شما به اپورتونیستها تملق می‌گویید، اپورتونیستهایی که با پرولتاریا به عنوان یک طبقه بیگانه بوده، خدمتگزاران، عاملین و وسیلۀ اعمال نفوذ بورژوازی اند و اگر جنبش کارگری خود را از دست اینان نجات ندهد، یک جنبش کارگری بورژوایی باقی خواهد ماند. با دفاع از «اتحاد» با اپورتونیستها، با لژین‌ها و داویدها، پلخانف‌ها، چخنکلیس‌ها، پوترسف‌ها و غیره، شما بطور عینی از به بند کشیدن کارگران توسط بورژوازی امپریالیستی با کمک بهترین عاملینش در جنبش کارگری دفاع می‌کنید. پیروزی سوسیال دمکراسی انقلابی در سطح جهانی مطلقاً ناگزیر است، منتها این پیروزی بر ضد شما حرکت کرده و خواهد کرد، پیش رفته و خواهد رفت، پیروزی برعلیه شما خواهد بود.

این دو گرایش، حتی می‌توان گفت این دو حزب در جنبش کارگری امروزی که در سالهای ١٦-١٩١٤ بطور واضحی در سراسر جهان از یکدیگر جدا شدند، توسط انگلس و مارکس در انگلیس در طول دهها سال تقریباً از سالهای ١٨٥٨ تا ١٨٩٢ دنبال شده بودند.

نه مارکس نه انگلس آنقدر زنده نماندند تا عصر امپریالیستی سرمایه‌داری جهانی را که زودتر از ١٩٠٠-١٨٩٨ شروع نشد ببینند. لیکن این خصوصیت ویژۀ انگلیس بود که حتی در اواسط قرن نوزدهم حداقل دو مشخصۀ بارز اصلی امپریالیسم را در آن زمان آشکار کرده بود: ١) مستعمرات وسیع، و ٢) سود انحصاری (بخاطر موقعیت انحصاریش در بازار جهانی). در هر دو مورد انگلیس در آن زمان در میان کشورهای سرمایه‌داری استثناء بود، و انگلس و مارکس، با تحلیل این استثناء، به وضوح و قاطعانه ارتباط آنرا با پیروزی (موقت) اپورتونیسم در جنبش کارگری انگلیس نشان دادند.

در نامه‌ای به مارکس، به تاریخ ٧ اکتبر ١٨٥٨، انگلس نوشت: «... پرولتاریای انگلیس در واقع بیشتر و بیشتر بورژوا می‌شود، بطوری که این بورژوا‌ترین تمام ملل، ظاهراً هدف نهایی اش داشتن یک اشرافیت بورژوایی و یک پرولتاریای بورژوایی همراه با بورژوازی است. برای ملتی که تمام دنیا را استثمار می‌کند، این البته تا حد معینی قابل توجیه است.»[٤] در نامه‌ای به سورژه، به تاریخ ٢١ سپتامبر ١٨٧٢، انگلس به او اطلاع می‌دهد که هالس آشوب بزرگی در شورای متحد انترناسیونال به راه انداخته و برعلیه مارکس بخاطر گفتن اینکه «رهبران کارگری انگلیس خود را فروخته‌اند» رأی انتقاد گرفت. مارکس در ٤ اوت ١٨٧٤ به سورژه نوشت: «در رابطه با کارگران شهری اینجا [در انگلیس]، جای تأسف است که تمام جمع رهبران به پارلمان راه نیافتند. این مطمئن‌ترین وسیلۀ خلاصی از دست تمام این جمع بود.» در نامه‌ای به مارکس، به تاریخ ١١ اوت ١٨٨١ انگلس دربارۀ «آن بدترین اتحادیه‌های انگلیسی که به خود اجازه می‌دهند توسط مردانی که به بورژوازی فروخته شده یا حداقل از آن مزد می‌گیرند، رهبری شوند» صحبت می‌کند. در نامه‌ای به کائوتسکی، به تاریخ ١٢ سپتامبر ١٨٨٢، انگلس نوشت: «شما از من می‌پرسید که کارگران انگلیسی دربارۀ سیاست استعماری چه فکر می‌کنند. خوب، درست همان چیزی که آنان دربارۀ سیاست بطور کلی فکر می‌کنند. اینجا حزب کارگری وجود ندارد، فقط محافظه کاران و لیبرال - رادیکالها هستند، و کارگران با خوشحالی در ضیافت انحصار انگلیس بر بازار جهانی و مستعمرات شرکت می‌کنند.»[٥]

در ٧ دسامبر ١٨٨٩ انگلس به سورژه نوشت: «نفرت انگیزترین چیز در اینجا [انگلیس] «حرمت» بورژوایی است، که عمیقاً تا استخوان کارگران نفوذ کرده است... حتی تام مان، که او را من از خیلی‌ها بهتر می‌دانم، علاقه دارد ذکر کند که او با حضرت شهردار نهار خواهد خورد. اگر این وضع با فرانسه مقایسه شود، مشخص می‌شود که انقلاب به هر حال به چه درد می‌خورد.»[٦] در نامه‌ای به تاریخ ١٩ آوریل ١٨٩٠: «اما در زیر سطح، جنبش [طبقۀ کارگر در انگلیس] به پیش رفته، بخشهای وسیع تری را و عمدتاً فقط از میان پائین ترین قشرهایی که تاکنون بی تحرک بودند، دربر می‌گیرد [تأکیدات از انگلس]. آن روز دیگر دور نیست هنگامی که این توده ناگهان خود را بیابد، موقعی که متوجه شود که خود، تودۀ عظیم در حرکت است.» در ٤ مارس ١٨٩١: «شکست اتحادیۀ متلاشی شدۀ باراندازان؛ اتحادیه‌های «قدیمی» محافظه کار، غنی و در نتیجه ترسو، در معرکه تنها مانده‌اند...» ١٤ سپتامبر ١٨٩١: در کنگرۀ اتحادیه‌های نیوکاسل، اتحادیه‌گراهای قدیمی، مخالفین هشت ساعت کار در روز، شکست خوردند، «و روزنامه‌های بورژوایی شکست حزب کارگر بورژوایی را اذعان می‌کنند.» (تمام تأکیدات از انگلس)...

اینکه این عقاید که توسط انگلس در طول دهها سال تکرار شدند، همچنین توسط او در مطبوعات به صورت علنی اظهار شدند، از مقدمۀ او بر دومین چاپ «شرایط طبقۀ کارگر در انگلیس»، ١٨٩٢ به اثبات می‌رسد[٧]. در اینجا او از یک «اشرافیت در میان طبقۀ کارگر»، از یک «اقلیت ممتاز در میان کارگران»، در تضاد با «تودۀ وسیع مردم کارگر» صحبت می‌کند. «یک اقلیت کوچک، ممتاز، حفاظت شده» از میان طبقۀ کارگر به تنهایی از موقعیت ممتاز انگلیس در ٦٨-١٨٤٨ «بطور دائمی استفاده برد»، در حالیکه «بخش عظیمی از آنها حداکثر فقط یک بهبود موقتی را تجربه کردند»... «با فروریختن آن انحصار [صنایع انگلیس]، طبقۀ کارگر انگلیس آن موقعیت ممتاز را از دست خواهد داد...» اعضاء اتحادیه‌های «جدید»، اتحادیه‌های کارگران بی مهارت، «این امتیاز بزرگ را داشتند، که افکارشان بمثابۀ خاک دست نخورده بود، کاملا آزاد از قید میراث تعصبات بورژوایی «قابل احترام» که مغزهای «اتحادیه‌گرایان قدیمی» که موقعیت بهتر داشتند را از کار بازمی داشت»... «به اصطلاح نمایندگان کارگران» در انگیس کسانی هستند «که از واقعیت عضویت آنان در طبقۀ کارگر صرف نظر می‌گردد زیرا که آنها خودشان می‌خواهند کیفیت کارگریشان را در دریای لیبرالیسم شان غرق کنند»...

ما عمداً از گفته‌های مستقیم مارکس و انگلس بطور طولانی نقل قول آوردیم تا اینکه خواننده آنها را به صورت یک مجموعه مورد مطالعه قرار دهد. و آنها می‌بایست مطالعه شوند، آنها درخور تعمق دقیق هستند. زیرا آنها محور تاکتیکهای جنبش کارگری هستند که شرایط عینی عصر امپریالیسم آنها را دیکته کرده است.

در اینجا نیز، کائوتسکی کوشیده است «مطلب را مبهم کند» و بجای مارکسیسم آشتی عاطفی با اپورتونیستها را جانشین کند. کائوتسکی در عین مخالفت با سوسیال - امپریالیستهای معترف و ساده لوح (مردانی چون لنش) که شرکت آلمان را در جنگ به عنوان وسیله‌ای برای نابودی انحصار انگلیس توجیه می‌کنند، این اشتباه واضح را با یک اشتباه به همان اندازه واضح دیگری «تصحیح» می‌کند. بجای یک اشتباه گمان انگیز او یک اشتباه مطبوع بکار می‌برد! او می‌گوید انحصار صنعتی انگلیس مدتهاست درهم شکسته، مدتهاست نابود شده، و چیزی باقی نمانده که از میان برده شود.

چرا این استدلال اشتباه است؟

زیرا، اولا انحصار استعماری انگلیس را نادیده می‌گیرد. در حالی که همانطوری که دیده‌ایم، انگلس به این مسأله حتی از سال ١٨٨٢ یعنی ٣٤ سال قبل بطور واضح اشاره کرد! گرچه انحصار صنعتی انگلیس احتمالا از بین رفته، لیکن انحصار استعماریش نه تنها باقی مانده بلکه بسیار تشدید شده، زیرا که تمام جهان اکنون تقسیم شده است! کائوتسکی ایده‌های بورژوا - پاسیفیستی و عامیانه - اپورتونیستی را مبنی بر اینکه «چیزی برای جنگیدن وجود ندارد»، از طریق این دروغ مطبوع، دزدانه به میان می‌آورد. برعکس، نه تنها سرمایه‌داران هم اکنون چیزی برای جنگیدن دارند، بلکه آنها بخاطر حفظ سرمایه‌داری ناچار به جنگیدن اند، زیرا بدون یک تقسیم دوبارۀ اجباری مستعمرات، کشورهای امپریالیستی جدید نخواهند توانست امتیازاتی را که قدرتهای امپریالیستی قدیمی تر (و ضعیف تر) مورد استفاده قرار می‌دادند، به دست آورند.

ثانیاً، چرا انحصار انگلیس پیروزی (موقت) اپورتونیسم را در انگلیس نشان می‌دهد؟ زیرا انحصار مافوق سود به بار می‌آورد، یعنی مازاد سودی که از سودهای سرمایه‌داری عادی و معمولی در تمام دنیا بیشتر و بالاتر است. سرمایه‌داران می‌توانند بخشی (و نه حتی بخش کوچکی!) از این مافوق سودها را برای رشوه دادن به کارگران خودشان اختصاص دهند، و چیزی شبیه یک اتحاد («اتحادهای» مشهوری که توسط وِب‌های اتحادیه‌های کارگری انگلیس و کارفرمایان توضیح داده شده را بخاطر بیاورید) بین کارگران یک ملت معین و سرمایه‌داران آنها برعلیه کشورهای دیگر به وجود آورند. انحصار صنعتی انگلیس تا اواخر قرن نوزدهم از بین رفته بود. تردیدی در این مورد نیست. اما چگونه این نابودی به وقوع پیوست؟ آیا انحصار تماماً ناپدید شد؟

اگر اینچنین بود، «تئوری» آشتی کائوتسکی (با اپورتونیستها) تا حد معینی قابل توجیه بود. اما اینچنین نیست، و نکته درست همین است. امپریالیسم سرمایه‌داری انحصاری است. هر کارتل، هر تراست، سندیکا، هر بانک عظیم یک انحصار است. مافوق سودها از بین نرفته‌اند؛ آنها هنوز باقی هستند. استثمار تمام کشورهای دیگر توسط یک کشور ممتاز و از نظر مالی ثروتمند باقی است و شدیدتر شده است. تعداد انگشت شماری از کشورهای ثروتمند – اگر ما ثروت مستقل، واقعاً بزرگ و «مدرن» را در نظر داشته باشیم، فقط چهار تا از آنان موجودند: انگلیس، فرانسه، ایالات متحده و آلمان – انحصار را در ابعاد وسیعی رشد داده‌اند، آنها مافوق سودهایی که به صدها، اگر نه به هزارها میلیون می‌رسد به دست می‌آورند، آنها «بر پشت» صدها و صدها میلیون مردم کشورهای دیگر «سوار» هستند و بین خودشان برای تقسیم غنایم به ویژه فربه و به ویژه سهل الوصول می‌جنگند.

این، در حقیقت، مضمون اقتصادی و سیاسی امپریالیسم است، که کائوتسکی بجای افشای تضادهای عمیق آن، آنرا پرده پوشی می‌کند.

بورژوازی یک قدرت «بزرگ» امپریالیستی می‌تواند از نظر اقتصادی قشر بالای کارگرهای «خود» را با مخارج حدود یک صد میلیون فرانک در سال رشوه دهد، زیرا که مافوق سودش به احتمال قوی حدوداً به هزار میلیون می‌رسد. و چگونگی تقسیم این رشوۀ کوچک بین وزراء کار، «نمایندگان کارگری» (تحلیل عالی انگلس را از این عبارت بخاطر داشته باشید)، اعضاء کارگر کمیته‌های صنایع جنگی، مسئولین کارگری، کارگرانی که متعلق به اتحادیه‌های کوچک حرفه‌ای اند، کارمندان ادارات، غیره و غیره، مسألۀ درجه دومی است.

مابین سالهای ١٨٤٨ تا ١٨٦٨ و تا حد معینی بعداً، تنها انگلیس از یک انحصار برخوردار بود: به همین جهت اپورتونیسم به مدت دهها سال توانست در آنجا چیره شود. هیچ کشور دیگری صاحب مستعمرات بسیار غنی یا یک انحصار صنعتی نبود.

آخرین ثلث قرن نوزدهم شاهد گذار به دوران جدید، دوران امپریالیسم بود. سرمایۀ مالی نه یک، بلکه چند – هر چند بسیار محدود – قدرت بزرگ از انحصار بهره می‌گیرد (در ژاپن و روسیه انحصار قدرت نظامی، سرزمینهای وسیع، و یا امکانات ویژه برای غارت ملیتهای اقلیت، چین و غیره، بخشاً مکمل و بخشاً جایگزین انحصار مدرن و به روز سرمایۀ مالی است). این اختلاف بیانگر اینست که چطور موقعیت انحصاری انگلیس توانست برای دهها سال بدون رقیب باقی بماند. با انحصار سرمایۀ مالی نوین به شدت مقابله می‌شود؛ دوران جنگهای امپریالیستی آغاز شده است. در آن روزها رشوه دادن و فاسد کردن طبقۀ کارگر یک کشور برای دهها سال امکان داشت. این امر اگر امروز غیرممکن نباشد، غیرمحتمل است. اما از طرف دیگر، هر یک از قدرتهای «بزرگ» امپریالیستی قادر است به قشر کوچک تری (کوچک تر از انگلیس بین سالهای ٦٨-١٨٤٨) از «اشرافیت کارگری» رشوه داده و می‌دهد. سابقاً یک «حزب کارگری بورژوایی» اگر عبارت واقعاً ژرف انگلس را بکار بریم، می‌توانست تنها در یک کشور به وجود آید، زیرا آن کشور به تنهایی از انحصار بهره مند بود؛ لیکن از طرف دیگر، می‌توانست برای مدتی طولانی دوام بیاورد. امروزه یک «حزب کارگری بورژوایی» در تمام کشورهای امپریالیستی اجتناب ناپذیر و عادی می‌باشد؛ اما با توجه به مبارزۀ سختی که آنها به منظور تقسیم غنائم انجام می‌دهند، چنین حزبی محتمل نیست که بتواند برای مدتی طولانی در تعدادی از کشورها چیرگی داشته باشد. زیرا که تراستها، الیگارشی مالی، قیمتهای بالا، و غیره، در حالی که رشوه دهی به عدۀ قلیلی را در لایه‌های فوقانی امکان پذیر می‌سازند، لیکن تودۀ پرولتاریا و نیمه پرولتاریا را تحت ستم، نابودی، خانمان براندازی و شکنجۀ روزافزون قرار می‌دهند.

از یک طرف، تمایل بورژوازی و اپورتونیستها به تبدیل چند ملت بسیار غنی و ممتاز به انگلهای «ابدی» بر بدن بقیۀ نوع بشر وجود دارد، تمایل به «لمیدن بر تخت افتخار» استعمار سیاهان، هندیها و غیره، در بند نگاه داشتن آنها با کمک سلاحهای نابود کنندۀ عالی که توسط میلیتاریسم مدرن تهیه شده‌اند. از طرف دیگر، تمایل توده‌ها، که بیشتر از سابق تحت ستم بوده و تمام فشار جنگهای امپریالیستی را متحمل می‌شوند، برای دور انداختن این یوغ و سرنگونی بورژوازی وجود دارد. تاریخ جنبش کارگری بدون شک در پرتو مبارزه میان این دو گرایش تکوین خواهد یافت. زیرا که گرایش اول تصادفی نبوده؛ و از نظر اقتصادی «مضمون یافته» است. هم اکنون بورژوازی در تمام کشورها برای خود «احزاب کارگری بورژوایی» از میان سوسیال - شووینیستها به وجود آورده، پرورانده و تأمین کرده است. فرق بین یک حزب قطعاً شکل یافته برای مثال مانند حزب بیسولاتی در ایتالیا، که کاملا سوسیال - امپریالیست است، و مثلا حزب نیمه شکل یافتۀ پوترسف‌ها، گووزدیوها، بولکین‌ها، چخیدزه‌ها، اسکوبلف‌ها و شرکاء، یک تفاوت بی اهمیت است. نکتۀ مهم اینست که از نظر اقتصادی پناهندگی یک قشر از اشرافیت کارگری به بورژوازی به کمال رسیده و به واقعیت انجام یافته‌ای مبدل شده است؛ و این واقعیت اقتصادی، این تغییر در روابط طبقاتی، بدون هیچگونه «مشکل» خاصی غالب سیاسی در این یا آن شکل دیگر، پیدا خواهد کرد.

برمبنای پایۀ اقتصادی فوق‌الذکر، مؤسسات سیاسی سرمایه‌داری مدرن – مطبوعات، پارلمان، تشکلها، کنگره‌ها و غیره – برای کارگران و کارمندان اداری رفرمیست و میهن پرست، رام و محترم، امتیازات و رشوۀ سیاسی، مطابق با امتیازات و رشوۀ اقتصادی به وجود آورده است. شغلهای پر منفعت و راحت در حکومت یا در کمیته‌های صنایع جنگی، در پارلمان و در کمیته‌های گوناگون، در هیئت مدیرۀ روزنامه‌های قانونی «قابل احترام» و یا در هیئت مدیرۀ اتحادیه‌‌های کارگری «بورژوایی مطیع قانون» و به همان اندازه قابل احترام – اینست طعمه‌ای که بورژوازی امپریالیستی توسط آن نمایندگان و طرفداران «احزاب کارگری بورژوایی» را جلب کرده و پاداش می‌دهد.

مکانیسم دمکراسی سیاسی در همین جهت کار می‌کند. در دوران ما هیچ چیز بدون انتخابات نمی‌تواند انجام گیرد؛ هیچ چیز بدون توده‌ها نمی‌تواند انجام پذیرد. و در این عصر چاپ و پارلمانتاریسم، موفقیت در جلب و به دنبال کشیدن توده بدون یک سیستم همه جانبه، با مدیریت سیستماتیک و کاملا مجهز چاپلوسی، کذب، حقه بازی، استفاده تردستانه از اصطلاحات مد روز و عامه پسند، و قول همه گونه رفرم و دعای خیر از چپ و راست به کارگران – تا جائی که آنها از مبارزۀ انقلابی برای سرنگونی بورژوازی چشم بپوشند – غیرممکن است. من این سیستم را، لوید جورجیسم، به نام لوید جورج وزیر انگلیسی، یکی از پیشتازترین و ماهرترین نمایندگان این سیستم در سرزمین کلاسیک «حزب کارگری بورژوایی» می‌نامم. لوید جورج یک کارچاق کن بورژوایی درجه یک، یک سیاستمدار زیرک، یک سخنور عامه پسند است که هر نوع سخنرانی که بخواهید حتی انواع ا-ا-انقلابی آنرا برای حضار کارگر ایراد خواهد کرد، و مردی که قادر است رشوۀ قابل توجهی برای کارگران مطیع به شکل اصلاحات اجتماعی (بیمه، و غیره) به دست آورد؛ وی به بهترین وجهی به بورژوازی خدمت می‌کند*، و خدمتش را به بورژوازی دقیقاً در میان کارگران انجام داده، نفوذ بورژوازی را دقیقاً به میان پرولتاریا می‌برد، جائی که بورژوازی بدان بیشترین احتیاج را دارد و جائی که مطیع کردن معنوی توده‌ها از همه جا مشکل تر است.

و آیا فرق چندان بزرگی بین لوید جورج و شیدمان‌ها، لژین‌ها، هندرسون‌ها و هیندمان‌ها، پلخانف‌ها، رنادل‌ها و شرکاء وجود دارد؟ دربارۀ گروه آخر، ممکن است تحت این عنوان که بعضی از آنها به سوسیالیسم انقلابی مارکس برخواهند گشت، اعتراض بشود. امکان چنین چیزی هست، لیکن اگر به مسأله از نظر سیاسی یعنی جنبۀ توده‌ای آن برخورد شود، تفاوت ناچیزی وجود خواهد داشت. بعضی افراد از میان رهبران سوسیال - شووینیست امروزی ممکن است به پرولتاریا بازگردند، اما گرایش سوسیال - شووینیستی یا اپورتونیستی (که همان چیز است) نه نمی‌تواند محو شود و نه اینکه به پرولتاریای انقلابی «بازگردد». هر کجا که مارکسیسم بین کارگران رایج است، این گرایش سیاسی، این «حزب کارگری بورژوایی» به نام مارکس سوگند خواهد خورد. از انجام این امر ممانعت نمی‌توان کرد، همانطور که یک شرکت تجاری را نمی‌توان از استفاده از هر نوع برچسب مخصوص، علامت یا تبلیغی برحذر داشت. در طول تاریخ همواره جریان چنین بوده که بعد از مرگ رهبران انقلابی که در میان طبقات ستم دیده محبوب بودند، دشمنان شان سعی کرده‌اند از اسم آنان برای فریب دادن طبقات ستم دیده استفاده کنند.

واقعیت اینست که «احزاب کارگری بورژوایی»، بمثابۀ یک پدیدۀ سیاسی، هم اکنون در کلیۀ کشورهای سرمایه‌داری پیشگام تشکیل شده‌اند، و بدون یک مبارزۀ قاطع و بی امان، در تمام طول جبهه برضد این احزاب – یا گروهها، گرایشها و غیره، که همگی یکسان هستند – مسألۀ مبارزه برعلیه امپریالیسم، یا بخاطر مارکسیسم، یا بخاطر جنبش کارگری سوسیالیستی، نمی‌تواند مطرح باشد. فراکسیون چخیدزه[٨]، ناشه دیلو و گولوس ترودا[٩] در روسیه، و طرفداران کمیتۀ سازماندهی در خارجه نمونه‌های چنین احزابی اند. کوچکترین دلیلی برای این تصور که این احزاب قبل از انقلاب اجتماعی محو خواهند شد وجود ندارد. برعکس، هر چقدر که انقلاب نزدیک تر شود، هر چقدر که قوی تر شعله ور گردد، و هر چه تحول و جهش آن در پروسۀ پیشرفت ناگهانی تر و سخت تر باشد، به همان اندازه نقش مبارزۀ جریان توده‌ای انقلابی برعلیه جریان خرده بورژوایی اپورتونیست در جنبش کارگری بیشتر خواهد بود. کائوتسکیسم یک گرایش مستقل نیست، زیرا که نه در میان توده و نه در میان قشر ممتازی که به سوی بورژوازی رفته، ریشه‌ای ندارد. اما خطر کائوتسکیسم در این واقعیت نهفته است که با استفاده از ایدئولوژی گذشته، می‌کوشد پرولتاریا را با «حزب کارگری بورژوایی» آشتی دهد، اتحاد پرولتاریا با آن حزب را حفظ کرده و در نتیجه حیثیت آن را بیشتر کند. توده‌ها دیگر دنبال سوسیال - شووینیستهای معترف نمی‌روند: برای لوید جورج در جلسۀ کارگران در انگلیس هو کشیده شد؛ هیندمان حزب را ترک کرده است؛ رنادل‌ها و شیدمان‌ها، پوترسف‌ها و گووزدیوها توسط پلیس محافظت می‌شوند. دفاع غیرآشکار کائوتسکیستها از سوسیال - شووینیستها، خیلی بیشتر خطرناک است.

یکی از معمول‌ترین سفسطه‌های کائوتسکیسم، ارجاع به «توده‌ها» است. آنها می‌گویند، ما نمی‌خواهیم از توده‌ها و سازمانهای توده‌ای ببریم! ولی فقط فکر کنید که انگلس چگونه مسأله را مطرح نمود. در قرن نوزدهم «سازمانهای توده‌ای» اتحادیه‌های کارگری انگلیسی، در اردوگاه حزب کارگری بورژوایی قرار داشتند. مارکس و انگلس بخاطر چنین امری خود را با آن سازش ندادند؛ آنها دست به افشاء زدند. آنها فراموش نکردند که، اولا، سازمانهای اتحادیه‌ای اقلیتی از پرولتاریا را مستقیماً دربر می‌گرفتند. آن زمان در انگلیس، بمانند امروز در آلمان، بیش از ٥/١ پرولتاریا متشکل نبود. هیچ کس نمی‌تواند جداً تصور کند که می‌توان اکثریت پرولتاریا را تحت سرمایه‌داری متشکل کرد. ثانیاً – و این نکتۀ اصلی است – مسألۀ بزرگی یک سازمان آنقدر مهم نیست که مسألۀ اهمیت عینی و حقیقی سیاست آن: اینکه آیا این سیاست نماینده و در خدمت توده‌ها است، یعنی آیا هدف آن رهائی توده‌ها از قید سرمایه‌داری است، و یا اینکه بیانگر منافع اقلیت، سازش اقلیت با سرمایه‌داری است؟ مورد دوم در رابطه با انگلیس در قرن نوزدهم صحت داشت، و امروز در مورد آلمان و غیره، صحت دارد.

انگلس مابین «حزب کارگری بورژوایی»، اتحادیه‌های کارگری قدیم – اقلیت ممتاز – و «پایین‌ترین توده‌ها»، [یعنی] اکثریت واقعی، تمایز قائل است، و به این دومی‌ها که با «حرمت بورژوایی» آلوده نشده‌اند استیناف می‌جوید. اینست جوهر تاکتیکهای مارکسیستی!

نه ما و نه هیچ کس دیگر، نمی‌تواند دقیقاً حساب کند که چه بخشی از پرولتاریا از سوسیال - شووینیستها و اپورتونیستها دنباله روی کرده و خواهد کرد. این امر تنها توسط مبارزه روشن می‌شود، تنها توسط انقلاب سوسیالیستی است که این امر قطعاً تعیین می‌شود. ولی ما قطعاً می‌دانیم که «مدافعین سرزمین پدری» در جنگ امپریالیستی تنها یک اقلیت را نمایندگی می‌کنند. و در نتیجه، اگر ما می‌خواهیم سوسیالیست باقی بمانیم، موظفیم که هر چه پائین تر و عمیق تر به میان توده‌های حقیقی برویم؛ این است معنا و مفهوم کامل مبارزه برعلیه اپورتونیسم. از طریق افشای این واقعیت که اپورتونیستها و سوسیال - شووینیستها در حقیقت به منافع توده‌ها خیانت کرده، آنرا می‌فروشند، اینکه آنها از امتیازات موقت اقلیتی از کارگران دفاع می‌کنند، اینکه آنها ناقل عقاید و نفوذ بورژوایی هستند، و اینکه آنها واقعاً متحدین و عمال بورژوازی اند، ما به توده‌ها می‌آموزیم که منافع سیاسی واقعی خود را درک کرده، از میان تمام پیچ و تابهای طولانی و دردناک جنگها و صلح‌های امپریالیستی، بخاطر سوسیالیسم و انقلاب بجنگند.

تنها خط مشی مارکسیستی در جنبش کارگری جهانی اینست که برای توده‌ها اجتناب ناپذیری و لزوم گسستن از اپورتونیسم را توضیح داده، از طریق انجام یک مبارزۀ بی امان برعلیه اپورتونیسم آنها را برای انقلاب تعلیم داده، و از تجارب جنگ برای افشاء و نه پوشاندن فرومایگی محض سیاستهای کارگری ناسیونال - لیبرالی استفاده شود.

در مقالۀ بعدی، ما کوشش خواهیم کرد تا از ویژگیهای عمده‌ای که این خط مشی را از کائوتسکیسم متمایز می‌کند جمع بندی کنیم.

نوشته شده در اکتبر ١٩١٦
منتشر شده در سبورنیک سوتسیال دمکراتا شمارۀ ٢ - دسامبر ١٩١٦
امضاء: ن. لنین

یادداشتها

[٢] کمونیست – مجله‌ای که توسط لنین تأسیس شده و در ژنو به سال ١٩١٥ توسط «سوتسیال دمکرات» و ی.ل. پیاتاکف و ی.ب. بوش که مخارج مالی آنرا تأمین می‌نمودند، انتشار می‌یافت. ن.ی. بوخارین یکی از سردبیران بود. تنها یک نسخۀ دو شماره‌ای در سپتامبر ١٩١٥ ظاهر گشت. این نسخه شامل سه مقاله از لنین بود: «سقوط انترناسیونال دوم»، «صدای صادق یک سوسیالیست فرانسوی» و «امپریالیسم و سوسیالیسم در ایتالیا».

[٣] بولتن ح.س.د.ک.ر. کمیتۀ سازماندهی، هیئت دبیران خارج – ارگان سانتریست منشویکی، که در ژنو از فوریۀ ١٩١٥ تا مارس ١٩١٧ چاپ می‌شد. روی هم رفته ١٠ شماره ظاهر شد.

[٤] به منتخب مکاتبات مارکس و انگلس، مسکو، ١٩٥٥ ص ١٣٢ رجوع کنید.

[٥] به منتخب مکاتبات مارکس و انگلس، مسکو، ١٩٥٥ ص ٣-٤٢٢ رجوع کنید.

[٦] به منتخب مکاتبات مارکس و انگلس، مسکو، ١٩٥٥ ص ٤٩١ رجوع کنید.

[٧] به منتخب مکاتبات مارکس و انگلس، مسکو، ١٩٥٥ ص ١٩-٤٠٦ رجوع کنید.

[٨] فراکسیون چخیدزه – گروه منشویکی در دومای چهارم به رهبری ن.س. چخیدزه. رسماً یک سیاست سانتریستی را در جنگ جهانی دنبال می‌کرد، اما در حقیقت از سوسیال - شووینیستهای روسی پشتیبانی می‌کرد. در ١٩١٦ گروه از م.ی. اسکوبلف، ی.ن. تالیاکف، و.ی. خاستف، ن.س. چخیدزه و ا.ی. شخنکلی ترکیب یافته بود. لنین از سیاستهای اپورتونیستی آنان در چندین مقاله شامل «فراکسیون چخیدزه و نقش آن»، «آیا کمیتۀ سازماندهی و گروه چخیدزه سیاستی از خودشان دارند؟» انتقاد می‌کند.

[٩] ناشه دیلو (هدف ما) – یک ماهنامۀ منشویکی، سخنگوی اصلی انحلال‌طلبان و سوسیال - شووینیستهای روسی. در ١٩١٥ در پتروگراد بجای ناشا زاریا (طلوع ما) که در اکتبر ١٩١٤ تعطیل شده بود انتشار یافت. مقاله نویسان شامل ی. مایفسکی، پ.پ. ماسلف، ا.ن. پوترسف و ن. چروانین بودند. روی هم رفته شش شماره ظاهر شد.

گولوس ترودا (صدای کار) – یک نشریۀ قانونی منشویکی که در سامارا در ١٩١٦ بعد از تعطیل شدن ناش گولوس (صدای ما) چاپ می‌شد. سه شماره از آن ظاهر شد.

- این متن، عین ترجمه‌ای است که رفیقی با نام "دوست شما" در تاریخ ٢٨ فوریه ٢٠١٣ برای این سایت فرستاده‌اند.—آرشیو عمومی لنین