انشعاب یا زوال؟

حزب سوسیال-دمکرات آلمان بوضوح متلاشی می‌شود. اتو روهله، همکار نزدیک کارل لیبکنخت کاملاً مجزا از گروه I.S.D. (سوسیالیستهای بین‌المللی آلمان)^[۳]، که همواره با کائوتسکیستهای ریاکار مبارزه کرده، آشکارا به نفع یک انشعاب اعلام موضع نموده.

حتی در بریتانیا، اظهاریه‌ای از ت. راسل ویلیامز در روزنامۀ معتدل و صلح‌جوی لابر لیدر (ارگان مرکزی حزب مستقل کارگر) درج شد و او مورد حمایت بسیاری از فعالین محلی قرار گرفت. رفیق اوراتسکی^[۴]، که بسیار خوب در بریتانیا کار اینترناسیونالیستی کرده است در ناشه اسلووی آشتی‌طلب در پاریس به نفع انشعابی فوری در آنجا موضع گرفت. ما طبیعتاً در خصوص جدل اوراتسکی با ت. روتشتاین، مخبر نشریۀ کمونیست^[۵]، که گرایشی کائوتسکیستی در پیش می‌گیرد، با او توافق کامل داریم.

در فرانسه، بوردرون مخالف پرشور هر انشعاب است ولی – به کنگرۀ حزبی پیشنهاد قطعنامه‌ای کرده که خواستار رد کردن صریح هر دوی کمیتۀ مرکزی و گروه پارلمانی حزب است! پذیرفتن چنین قطعنامه‌ای به معنی یک انشعاب فوری در حزب خواهد بود.

در آمریکا، حزب سوسیالیست متحد به نظر می‌رسد. در حقیقت، برخی از اعضایش، مثل راسل و دیگران، «تدارک دیدن» برای جنگ و طرفداری از جنگ را موعظه می‌کنند، و خواستار یک ارتش و نیروی دریایی هستند. دیگران، نظیر یوجین دبس، کاندیدای ریاست جمهوری حزب، آشکارا جنگ داخلی «در صورت وقوع» یک جنگ امپریالیستی، یا ترجیحاً، در ارتباط با آن را موعظه می‌کنند.

اکنون در واقعیت دو حزب در سراسر جهان وجود دارند. در حقیقت دو بین‌الملل وجود دارند. و اگر اکثریت زیمروالد از تصدیق این امر وحشت دارد، اگر آنها خواب وحدت با سوسیال-شووینیستها را می‌بینند، و آمادگی‌شان را برای چنین وحدتی اعلام می‌کنند، این «امیدهای زاهدانه» در عمل فقط به صورت امید باقی می‌مانند و حاکی از ناهماهنگی و بزدلانه بودن تفکر هستند. آگاهی از واقعیت عقب مانده است.

نوشته شده در فوریه - آوریل ۱۹۱۶
نخستین بار در سال ۱۹۳۱ در جلد ۲۷ آثار متفرقۀ لنین چاپ شد.
انتشار بر طبق متن دستنویس

توضیحات

[۲] مراجعه نمایید به مقاله «شووینیسم مرده و سوسیالیسم زنده» در جلد ۲۱ مجموعه آثار لنین – ویراستار.

[۳] گروهی متشکل از سوسیال-دمکراتهای جناح چپ آلمانی که در زمان جنگ جهانی اول پدید آمد. ارگان آن Lichtstrahlen (پرتوهای نور) در برلین از ۱۹۱۳ تا ۱۹۲۱ منتشر می‌شد. I.S.D. علناً با جنگ و فرصت‌طلبی مخالفت کرد و در آلمان ثابت‌قدم‌ترین موضع را دربارۀ جدایی از سوسیال-شووینیستها و سانتریستها داشت. بورچاردت، که این گروه را در کنفرانس زیمروالد نمایندگی می‌کرد، تنها فرد از میان ۱۰ نمایندۀ آلمانی بود که پیشنویس قطعنامه و پیشنویس مانیفست جناح چپ زیمروالد را امضا کرد. مدت کوتاهی پس از کنفرانس، دفتر جناح چپ زیمروالد مطلع شد که گروه I.S.D. به آن ملحق شده، و این امر در شمارۀ ۱ نشریۀ Internationale Flugblatt (بیانیه‌های بین‌المللی) اعلام شد. این گروه پیوند گسترده‌ای با توده‌ها نداشت و بزودی از هم پاشید.

[۴] گ. و. چیچرین G. V. Chicherin.

[۵] Kommunist – مجله‌ای که توسط لنین بنیان‌گذاری شد و توسط هیئت تحریریۀ سوتسیال-دمکرات مشترکاً همراه با گ. ل. پیاتاکف و ا. ب. بش که از نظر مالی تأمینش می‌کردند، منتشر می‌شد؛ فقط یک شماره (دوتایی) از آن منتشر شد. بجز مقالۀ «صدای صادق یک سوسیالیست فرانسوی»، حاوی دو مقالۀ دیگر از لنین بود: «فروپاشی بین‌الملل دوم» و «امپریالیسم و سوسیالیسم در ایتالیا».

برنامۀ انتشار آن توسط لنین در بهار ۱۹۱۵ تدوین شد. جلسۀ سازماندهی هیئت تحریریه تحت راهنمایی او برگزار شد. لنین برنامه داشت تا Kommunist را به یک ارگان بین‌المللی سوسیال-دمکراتهای جناح چپ تبدیل کند. اما بزودی مشخص شد که تضادهای عمیقی بین هیئت تحریریه و بوخارین، پیاتاکف و بش وجود داشت که پس از انتشار شمارۀ ٢-١ تشدید شدند. گروه بوخارین-پیاتاکف-بش در مورد برخی از نکات اصولی برنامه و تاکتیکهای حزبی – حق ملل برای تعیین سرنوشت، نقش مطالبات دمکراتیک و برنامۀ حداقلی در کل و غیره – موضعی اشتباه گرفت و سعی کرد از مجله برای اهداف فراکسیونی استفاده کند. لنین در هیئت تحریریه با گروه بوخارین-پیاتاکف-بش مبارزه کرد، دیدگاههای ضد بلشویکی و فعالیتهای فراکسیونی آنها را افشا نمود و بشدت از رفتار آشتی‌طلبانۀ گ. و. زینوویف و آ. گ. شلیاپنیکوف نسبت به این گروه انتقاد کرد.

هیئت تحریریۀ سوتسیال-دمکرات، با در نظر داشتن رفتار ضد حزبی این گروه، اعلام کرد که ادامۀ انتشار را ناممکن می‌داند. لنین پیشنویس قطعنامۀ ح.ک.س.د.ر. که به انتشار Kommunist پایان می‌داد را تهیه کرد. دفتر کمیتۀ مرکزی در روسیه، که گزارشی از اختلافات در هیئت تحریریۀ Kommunist شنیده بود، همبستگی کاملش را با هیئت تحریریۀ ارگان مرکزی حزب، سوتسیال-دمکرات، اعلام کرد، و ابراز امیدواری نمود که «همۀ انتشارات کمیتۀ مرکزی باید اکیداً در انطباق با خطوط سیاست کمیتۀ مرکزی که قبل از جنگ اتخاذ شده است باشند». از اکتبر ۱۹۱۶ هیئت تحریریۀ سوتسیال-دمکرات شروع به انتشار سبورنیک سوتسیال-دمکراتا کرد.

- ترجمه جواد راستی‌پور