سرمایه‌داری و مالیات‌بندی

قانون مالیات تمام درآمدها را تا سقف ٤٠٠٠ دلار (٨٠٠٠ روبل) [در سال] از مالیات معاف‌ می‌سازد. مالیاتی با نرخ یک درصد بر تمام درآمدهای بالاتر از ٤٠٠٠ دلار، دو درصد بر تمام درآمدهای بالاتر از ٢٠٠٠٠ دلار و به همین ترتیب [برای درآمدهای بالاتر] وضع شده که درصد آن همراه با افزایش درآمدها افزایش ناچیزی‌ می‌یابد. برنامه برای مالیات بر درآمد تصاعدی بدین گونه است، اما با روند تصاعدی بسیار کند، بدین ترتیب کسی که درآمد [سالانه] یک میلیون دلاری دارد معمولاً کمتر از سه درصد [مالیات بر درآمد]‌ می‌پردازد.

این برنامه تخمین‌ می‌زند ٤٢٥٠٠٠ نفری که درآمدشان از ٤٠٠٠ دلار [در سال] تجاوز‌ می‌کند ٧٠ میلیون دلار (حدود ١٤٠ میلیون روبل) مالیات خواهند پرداخت و ویراستاران اکتبریست-کادت با استناد به این حقیقت‌ می‌نویسند:

«در مقایسه با ٧٠٠ میلیون روبلی که از تعرفۀ واردات و ٥٠٠ میلیون روبلی که از مالیات غیرمستقیم حاصل گشته، عایدی مورد انتظار ١٤٠ میلیون روبلی از مالیات بر درآمد قابل چشم پوشی است و تغییری در اهمیت مالیات غیرمستقیم‌ نمی‌دهد.»

جای تأسف است که اقتصاددانان لیبرال بورژوای ما که در گفتار آماده‌اند یک مالیات بر درآمد تصاعدی را بپذیرند و حتی آن را در برنامه‌شان درج نموده‌اند، هیچ تمایلی به اظهار دقیق و صریح اینکه آنها چه نرخهای مالیات بر درآمدی را لازم‌ می‌دانند نشان نداده‌اند.

آیا چنان نرخهایی را لازم‌ می‌دانند که فقط اهمیت مالیات غیرمستقیم را تغییر دهد؟ و در این صورت تا چه مقدار؟ یا چنان نرخهایی را که مالیات غیرمستقیم را کاملاً ملغی سازد؟

آمار آمریکایی که نوی اکونومیست بدان‌ می‌پردازد تصویر آموزنده‌ای از این مسئله را فراهم‌ می‌آورد.

از روی قانون مالیات‌ می‌توان دریافت که کل درآمد ٤٢٥٠٠٠ سرمایه‌دار (اگر مالیات بتواند ٧٠ میلیون دلار تأمین کند) ٥٤١٣ میلیون دلار تخمین زده‌ می‌شود. این یک دست کم گرفتن آشکار است؛ آشکار شده که درآمد یکصد نفر بیش از یک میلیون دلار و در مجموع برابر ١٥٠ میلیون دلار است.‌ می‌دانیم که یک دوجین مولتی میلیونر آمریکایی درآمدهایی دارند که بطور غیرقابل قیاسی بالاتر است. وزیر خزانه‌داری آمریکا‌ می‌خواهد نسبت به مولتی میلیونرها «مؤدب» باشد....

ولی حتی این ارقام، که بیش از اندازه برای سرمایه‌داران «مؤدبانه» هستند، تصویری قابل توجه را نشان‌ می‌دهند. آمار در آمریکا وجود ١٦ میلیون خانواده را نشان‌ می‌دهد. بنابراین، از میان ایشان کمتر از نیم میلیون سرمایه‌دار به حساب‌ می‌آیند. مابقی تودۀ مردم بردگان مزدی یا خرده کشاورزانی که از سرمایه ستم‌ می‌بینند و غیره، هستند.

این آمار میزان درآمد زحمتکشان در آمریکا را با دقت بالایی برای تعدادی از رسته‌ها مشخص‌ می‌کند. برای مثال، ٦٦١٥٠٤٦ کارگر صنعتی ٣٤٢٧ میلیون دلار دریافت کردند (در سال ١٩١٠)، یعنی ٥١٨ دلار (١٠٣٥ روبل) به ازاء هر کارگر. ١٦٩٩٤٢٠ کارگر راه آهن ١١٤٤ میلیون دلار (٦٧٣ دلار به ازاء هر کارگر) دریافت کردند. ٥٢٣٢١٠ معلم مدارس عمومی ٢٥٤ میلیون دلار (٤٨٣ دلار به ازاء هر معلم) دریافت کردند.

با ترکیب این تودۀ زحمتکش و گرد کردن ارقام به چنین نتیجه‌ای‌ می‌رسیم: کارگران – ٨٨٠٠٠٠٠ نفر با مجموع درآمد ٤٨٠٠ میلیون دلار یا ٥٥٠ دلار به ازاء هر نفر؛ سرمایه‌داران – ٥٠٠٠٠٠ نفر با مجموع درآمد ٥٥٠٠ میلیون دلار یا ١١٠٠٠ دلار به ازاء هر نفر.

نیم میلیون خانوادۀ سرمایه‌دار درآمدی دارند که از درآمد تقریباً نه میلیون خانواده کارگر بیشتر است. ممکن است پرسیده شود که نقش مالیات غیرمستقیم و مالیات بر درآمد برنامه‌ریزی شده چیست؟

مالیات غیرمستقیم ١٢٠٠ میلیون روبل فراهم‌ می‌سازد، یعنی ٦٠٠ میلیون دلار. مقدار مالیات غیرمستقیم ٧٥ روبل (٣٧٫٥٠ دلار) برای هر خانواده در آمریکا است. بگذارید شیوۀ مالیات‌گیری از درآمد کارگران و سرمایه‌داران را مقایسه کنیم:

مشاهده‌ می‌کنیم که کارگران ٧ کوپک به ازاء هر روبل به عنوان مالیات غیرمستقیم‌ می‌پردازند در حالی که سرمایه‌داران یک سوم یک کوپک‌ می‌پردازند. کارگران، بطور نسبی، بیست برابر بیش از سرمایه‌داران‌ می‌پردازند. یک سیستم مالیات غیرمستقیم ناگزیر چنین «نظمی» (نظمی بسیار آشفته) را در تمام کشورهای سرمایه‌داری پدید‌ می‌آورد.

اگر قرار بود که سرمایه‌داران همان درصدی را به عنوان مالیات بپردازند که کارگران‌ می‌پردازند، مالیاتی که بر آنها بسته‌ می‌شد ٣٨٥ میلیون و نه ١٩ میلیون دلار‌ می‌بود.

آیا یک مالیات تصاعدی از این نوع که در آمریکا طرح شده تغییر زیادی در امور‌ می‌دهد؟ خیر، تأثیرگذاری آن بسیار اندک است. از سرمایه‌داران ١٩ میلیون دلار مالیات غیرمستقیم به اضافۀ ٧٠ میلیون دلار مالیات بر درآمد حاصل‌ می‌گردد، یعنی در مجموع ٨٩ میلیون دلار یا فقط یک و نیم درصد درآمد آنها!

بگذارید سرمایه‌داران را به دو دستۀ متوسط (با درآمد ٤٠٠٠ تا ١٠٠٠ دلار، یعنی ٨٠٠ تا ٢٠٠٠٠ روبل [در سال]) و ثروتمند (با درآمد بیش از ٢٠٠٠٠ روبل [در سال]) تقسیم کنیم. به نتایج زیر‌ می‌رسیم: سرمایه‌داران متوسط – ٣٠٤٠٠٠ خانواده با مجموع درآمد ١٨١٣ میلیون دلار، و سرمایه‌داران ثروتمند – ١٢١٠٠٠ خانواده با مجموع درآمد ٣٦٠٠ میلیون دلار.

اگر سرمایه‌داران متوسط به اندازۀ کارگران [مالیات غیرمستقیم]‌ می‌پرداختند، یعنی معادل ٧ درصد از درآمدشان، عایدی حدود ١٣٠ میلیون دلار‌ می‌شد. پانزده درصد از درآمد سرمایه‌داران ثروتمند ٥٤٠ میلیون دلار فراهم‌ می‌آورد. این مبلغ بیش از حد کافی برای پوشش دادن تمام مالیات غیرمستقیم است. پس از کسر این مالیات، سرمایه‌داران متوسط هنوز هم درآمدی ١١٠٠٠ روبلی به ازاء هر نفر و سرمایه‌داران ثروتمند درآمدی ٥٠٠٠٠ روبلی به ازاء هر نفر خواهند داشت.

مشاهده‌ می‌کنیم که مطالبۀ پیش گذاشته شده توسط سوسیال دمکراتها – لغو کامل تمام مالیاتهای غیرمستقیم و جایگزینی آنها با مالیات بر درآمد واقعاً تصاعدی و نه چیزی که فقط ظاهری شبیه آن داشته باشد – کاملاً امکان‌پذیر است. چنین اقدامی، بدون تأثیر گذاشتن بر اساس سرمایه‌داری، بلافاصله باعث آسودگی شگرف نُه دهم جمعیت‌ می‌شود؛ و علاوه بر آن، محرک عظیمی برای رشد نیروهای مولدۀ جامعه از طریق توسعۀ بازار داخلی و آزاد کردن دولت از مانع تراشی نامعقول برای زندگی اقتصادی که به منظور گرفتن مالیات غیرمستقیم انجام‌ می‌شود، خواهد بود.

مدافعین سرمایه‌داران معمولاً به مشکل بودن برآورد کردن درآمدهای هنگفت اشاره‌ می‌کنند. اما در حقیقت، با وجود بانکها، صندوقهای پس‌انداز و غیره، در سطح فعلی رشدشان، این مشکلی کاملاً خیالی است. تنها یک مشکل وجود دارد که عبارتست از طمع طبقاتی سرمایه‌داران و وجود مؤسسات غیردمکراتیک در ساختار سیاسی حکومتهای بورژوایی.

پراودا شمارۀ ١٢٩
٧ ژوئن ١٩١٣
امضاء : و. ایلین
مجموعه آثار لنین، جلد ١٩

متن فارسی، عین ترجمه‌ای است که رفیقی با نام "دوست شما" برای این سایت فرستاده‌اند.—آرشیو عمومی لنین ١١ نوامبر ٢٠١٥